Sejarah Emas Negeri Pahang

Wak Aminuddin Wak Abdul Hamid
Wak Aminuddin Wak Abdul Hamid

UMUM mengetahui Pahang sememangnya kaya dengan hasil mahsul bumi yang begitu meluas terutamanya emas.

Di kawasan Hulu Pahang sahaja, terdapat beberapa lombong emas yang masih wujud sehingga hari ini dan beroperasi secara komersil contohnya seperti di Penjom dan Selinsing.

Kampung Budu juga tidak terlepas daripada menjadi sebahagian lipatan sejarah Pahang kerana hasil emasnya sejak berabad lamanya. Jadi tidak hairan apabila pihak British menjadikan Kuala Lipis sebagai ibu negeri Pahang suatu ketika dahulu kerana merebut hasil emas yang terkumpul di Hulu Pahang.

Pengerusi Persatuan Sejarah Malaysia Kawasan Kuala Lipis, Drs. Wan Aminuddin Wan Abdul Hamid (gambar) berkata, sejarah Kampung Budu sebagai lubuk emas bermula apabila seorang bangsawan dari Melaka, Panglima Tun Ibrahim dikatakan kurang menyukai Tanjung Lipis kerana tempat itu tidak mempunyai khazanah alam yang bernilai tinggi selain kesuburan tanah, sumber-sumber sungai dan hasil-hasil hutan yang banyak.

“Lalu beliau bergerak menyusur Sungai Lipis ke tempat yang kini dikenali sebagai Kampung Budu. Pada waktu itu, Kampung Budu belum bernama dan kononnya amat kaya dengan khazanah alam terutama emas. Lalu, Tun Ibrahim berhasrat membuat penempatan di kawasan itu namun terpaksa berhadapan dengan kumpulan Orang Asli yang diketuai Tok Batin Badu,” katanya.

Setelah berjaya mengalahkan Tok Batin Badu, Tun Ibrahim telah mudik ke hulu Sungai Teka dan mendarat di sebuah tempat yang dinamakan Lubok Besar, dan kemudian mengasaskan perkampungan Melayu sebagai Kampung Badu sebelum lama-kelamaan bertukar menjadi nama Kampung Budu.

Mengulas lanjut mengenai sejarah Hulu Pahang, Wan Aminuddin berkata, sistem pemerintahan beraja mutlak di Pahang mengikut model kerajaan Melayu Melaka dalam tempoh 1470 sehingga 1614 semasa Raja-Raja Pahang yang berketurunan dari Raja-Raja Melaka memerintah.

Katanya, era Sultan Abdul Ghafur Muhiyuddin Shah yang memerintah Pahang dari 1592 sehingga 1614 telah memperkenalkan Kanun Pahang dan buat pertama kalinya memperkenalkan struktur baharu politik tradisional iaitu melantik Raja Muda dan Orang Besar Berempat Pahang untuk menjadi wakil mentadbir di wilayah luas terutama di Hulu Pahang.

“Hulu Pahang yang merupakan wilayah paling besar telah ditadbir oleh seorang Orang Besar Berempat iaitu Seri Maharaja Perba yang berpusat di Jelai. Sebelum Sultan Abdul Ghafur menaiki takhta, tiada sistem seperti ini. Malah kawasan Hulu Pahang hanya mempunyai ketua-ketua etnik yang mewakili masyarakat masing-masing,” katanya.

Beliau berkata, sebelum pemerintahan bersistem itu wujud, kawasan Hulu Pahang didiami Orang Asli, orang Melayu keturunan Melaka, Minangkabau, Rawa, Jawa, Acheh, Bugis serta ada juga yang datang daripada Patani, Kelantan dan Perak.

Katanya, kemasukan pelbagai masyarakat berbilang etnik ke Hulu Pahang ketika itu adalah kerana terdapatnya aktiviti melombong dan perdagangan emas di Hulu Pahang.

“Selain Kampung Budu, emas kemudian ditemui di tempat-tempat lain di kawasan Lipis seperti Penjom, Tersang, Tanum, Kecau Tui,” katanya.

Sejarah Emas di Raub Pahang

Bercerita tentang daerah Raub, Pahang, amat sukar untuk memisahkan ia dengan emas kerana ia saling berkait rapat. Ada pendapat mengatakan, daerah itu wujud kerana emas, malah nama Raub itu datang daripada perbuatan meraup emas.

SEKUMPULAN gajah mengangkut emas melintasi bangunan yang kini dijadikan Rumah Rehat Raub bagi penginapan pelancong dan tetamu kenamaan. Artikel Penuh: http://www.utusan.com.my/utusan/Laporan_Khas/20141004/lk_01/Seraup-emas-sejarah-Raub#ixzz3FQaeuzWh  © Utusan Melayu (M) Bhd
SEKUMPULAN gajah mengangkut emas melintasi bangunan yang kini dijadikan Rumah Rehat Raub bagi penginapan pelancong dan tetamu kenamaan.
Artikel Penuh: http://www.utusan.com.my/utusan/Laporan_Khas/20141004/lk_01/Seraup-emas-sejarah-Raub#ixzz3FQaeuzWh
© Utusan Melayu (M) Bhd

Namun ada juga mengatakan nama Raub itu terbit daripada suku kata sebuah masyarakat di Indonesia, suku Rawa atau Rao yang berhijrah ke daerah itu. Terdapat banyak versi mengenai sejarah Raub termasuklah mengatakan ia dibuka oleh British.

Tetapi, walau apapun cerita, pokok pangkalnya tidak akan lari daripada emas kerana hasil bumi itulah yang membangunkan bandar Raub sehingga ke hari ini.

Menurut Ahmad Sabri Zainal Abidin, 75, kisah daerah Raub dengan emasnya telah bermula sejak tahun 1700an lagi.

“Kisah mengatakan nama Raub datang daripada perbuatan meraup emas dikaitkan dengan peristiwa membabitkan Raja Impeh Raja Abdullah dan abangnya Raja Ismail Raja Abdullah datang dari Selangor dan terjumpa emas sewaktu meraup pasir di persisir sungai. Versi lagi satu pula ialah kedatangan masyarakat Rao atau Rawa yang datang dari Padang, Sumatera Barat di Indonesia,” katanya ketika ditemui S2 baru-baru ini.

Ahmad Sabri berkata, sebahagian besar masyarakat Rawa itu lari dari tempat asalnya berikutan konflik budaya. Di Tanah Melayu mereka berdagang dan melombong.

“Tetapi, mereka tidak terus ke Raub sebaliknya menetap di Selangor, Negeri Sembilan Perak dan Kedah. Sambil itu, mereka menjalankan aktiviti-aktiviti perdagangan termasuklah melombong bijih timah.

“Kemudian terdapat sebilangannya meneruskan perjalanan ke kawasan lebih dalam lalu menemui daerah ini dan teraup pasir yang mempunyai emas. Justeru, mereka mengajak kaum keluarga dan membuka penempatan di sini.

“Pada waktu itu, tumpuan adalah di Tras yang dahulu dikenali sebagai Teras kerana di sana terdapat sebatang sungai yang mempunyai emas yang banyak,” ujarnya.

Ahmad Sabri berkata, pada masa itu teknik perlombongan menggunakan kaedah tradisional sehingga kedatangan British yang membawa teknologi baharu.

raub-emas-1
ada suatu ketika di bandar Raub terdapat semua bank2 saudagar cina yang tak mempunyai cawangan di kuala lumpur ini semua kerana bandar Raub ialah bandar emas

“Dulu mereka menggunakan dulang kayu. Dikaut pasir di gigi air, kemudian diayak dan dipusing-pusingkan dulang tersebut untuk mengasingkan emas. Itulah yang dipanggil cara kampung” katanya.

Jelasnya lagi, sebelum wujud syarikat Raub Syndicate dan Raub Australian Gold Mining (RAGM) di Bukit Koman, terdapat ramai orang mendulang emas di tepi sungai.

“Sekitar tahun 1948, sewaktu dalam perjalanan ke rumah dari sekolah, saya nampak ramai orang melombong emas di Sungai Gali, tetapi banyak dilakukan oleh etnik Tiong Hua,” ujarnya.

Bekas Guru Besar di Sekolah Kebangsaan Muhammad Jabbar Raub itu menambah, banyak nama-nama tempat di daerah ini berkaitan dengan individu yang terbabit dalam perlombongan.

“Bukit Koman itu dinamakan sempena nama Tengku Othman yang datang melombong di sini. Dia datang bersama kerabatnya seperti Tengku Puji, Tengku Abd Samad dan Tengku Kudin. Jadi, nama ‘oman itu diambil dari singkatan Tengku Othman iaitu ‘Ku Man’.

“Dahulu ada tiga tapak pombongan emas utama. Selain Bukit Koman, dua lagi kawasan perlombongan ialah kawasan yang kini menjadi padang golf iaitu di hadapan Hospital Raub dan Bukit Melaka.

“Di situ dahulu terdapat mesin yang dipanggil ‘shaft’ bertujuan membawa pekerja ke dalam lombong.

“Menurut pekerja-pekerja lombong, terowong-terowong tersebut amat panjang, anggarannya boleh dikatakan meliputi seluruh bandar Raub. Sebab itu tidak banyak bangunan-bangunan tinggi di sini,” katanya.

Beliau menambah pernah wujud sebatang jalan yang berfungsi sebagai landasan untuk kapal terbang kecil seperti Twin Otter di Bukit Koman.

“Selepas emas diproses, hasil bumi tersebut akan dihantar ke Kuala Lumpur dengan kapal terbang kecil yang berlepas dari landasan tersebut sebelum dihantar ke Australia.

“Pada waktu itu, kawasan perlombongan Bukit Koman dikawal rapi oleh satu kompeni tentera, tetapi ia tiada kaitan dengan kem askar yang ada sekarang sebab kem tersebut dahulu digunakan oleh polis.

“Disebabkan lombong emas, banyak pembangunan telah dibuat oleh kerajaan. Besar pengaruh emas ini sebenarnya,” ujarnya.

 

Suspek Rompak Kedai Emas Temerloh Lolos Diri Guna Kargo

TEMERLOH: Polis tidak menolak kemungkinan enam lelaki yang merompak barang kemas bernilai RM3.2 juta di Mentakab dua hari lepas, turut menggunakan lori kargo bagi meloloskan diri.

Timbalan Ketua Polis Daerah Temerloh Supt Zundin Mahmood, suspek yang menaiki kereta jenis Honda Accord dan Toyota Camry selepas merompak kedai emas berkenaan memecut kenderaan menuju ke Lebuh Raya Pantai Timur (LPT).

“Menurut saksi, kedua-dua buah kereta dinaiki enam perompak itu dikatakan merempuh kayu halangan di Tol Temerloh dan menghala ke Kuala Lumpur.

“Polis tidak menolak kemungkinan kereta itu dinaikkan ke dalam lori kargo yang menunggu mereka di kawasan rehat dan rawat di LPT menghala ke Karak,” katanya di sini, Sabtu.

Beliau bekata polis turut menemui lapan dulang kosong yang dibuang ditepi jalan, kira-kira 2km dari bandar Mentakab.

Dalam kejadian 9.30 pagi itu penjenayah berkenaan mengambil masa hanya tiga minit untuk melarikan 24 dulang barangan kemas.

“Polis percaya rompakan itu dilakukan secara terancang dan melibatkan beberapa individu lain,” kata Zundin.

Semasa rompakan, pemilik kedai dan beberapa pekerjanya, baru tiba di kedai emas berkenaan untuk memulakan perniagaan sebelum diserbu empat lelaki bertopeng dan bersenjatakan parang.

Beliau berkata polis Temerloh dengan kerjasama polis dari negeri bersempadanan dengan Pahang kini memperhebatkan gerakan memburu kesemua suspek. – BERNAMA